بی اختیاری ادرار در سگ ها (Urinary Incontinence) می‌تواند ناشی از عوامل متعدد و مختلفی باشد که شایع‌ترین دلایل آن در این مطلب ارائه گردیده است.

دلایل بی اختیاری ادرار در سگ ها
دلایل بی اختیاری ادرار در سگ ها

بی اختیاری ادرار در سگ هایی که داخل منزل نگهداری می‌شوند به راحتی قابل تشخیص است. این سگ ها بطور مکرر و به راحتی داخل منزل ادرار می‌کنند و نمی‌توانند خود را کنترل کنند، بخصوص در مواردی که مضطرب و پریشان هستند. در واقع این حیوانات به دلایل مختلف کنترل مثانه خود را از دست می‌دهند و باید در نظر داشت که این کار را از روی عمد انجام نداده و بنابراین نباید آنها را سرزنش کرد. تماس مکرر ادرار با پوست و سطح بدن هم سبب مشکلات ثانویه (مانند زخم‌های پوستی) می‌شود، مخصوصاً در سگ‌هایی که کم‌تحرک هستند.

1. علل نوروژنیک بی اختیاری ادرار در سگ ها

بی اختیاری ادرار در سگ با این علت، زمانی اتفاق می‌افتد که یک آسیب‌دیدگی در ستون فقرات رخ داده و بر عصب‌هایی که کنترل مثانه را برعهده دارند، اثر می‌گذارد. به دنبال این جراحات، عضله دترسور به خوبی  منقبض نمی‌شود و عارضه‌ای تحت عنوان Hyporeflexia رخ می‌دهد و مثانه به طور کامل از ادرار خالی نشده و مقداری باقی می‌ماند و دوباره باعث تحریک گیرنده‌های مثانه و دفع ادرار می‌شود. در این صورت مثانه متسع بوده و با ایجاد فشار توسط دست قابل تخلیه است چون مشکل در ایجاد رفلکس عضله دترسور می‌باشد.

وجود رفلکس پرینه نشانگر سلامت اعصاب ساکرال است. بنابراین در بیماران مبتلا به اینگونه جراحات، این رفلکس مشاهده نمی‌گردد.

بی اختیاری ادرار با دلایل نوروژنیک، گاهی در مثانه‌های بیش ازحد پرشده نمایان می‌شود که عضله اسفنکتر قادر به کنترل آن نبوده و باعث بی اختیاری ادرار در سگ می‌شود.

2. Reflex dyssynergia

این عارضه بیشتر در سگ‌های نر دیده می‌شود. دفع ادرار به صورت قطره قطره است. در این حالت هماهنگی و سینرژیسم بین اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجود ندارد، یعنی پاراسمپاتیک تحریک شده و عضله دترسور منقبض گردیده و همراه آن قاعدتاً باید مهار سمپاتیکی به کار افتد ولی در این عارضه این مهار وجود ندارد.

در این حالت باز هم مثانه متسع است، در حالی که رفلکس پرینه مثبت است. از یک سو فشار داخل مثانه افزایش یافته و از سوی دیگر به علت عدم هماهنگی و سینرژیسم اعصاب، اسفنگتر داخلی منقبض است.

3. عوامل هورمونی مؤثر در بی اختیاری ادرار در سگ ها

از جمله دلایل بی اختیاری ادرار سگ، عوامل هورمونی می‌باشند. این عارضه در سگ‌های ماده که در سنین پایین تحت عمل اواریوهیسترکتومی قرار گرفته‌اند بیشتر از سگ‌های نر دیده می‌شود و بخصوص در سگ‌های ماده‌ی نازای میانسال و مسن امری شایع می‌باشد. معتقدند که استروژن در سگ‌های ماده، و تستوسترون در سگ‌های نر بر روی تونوسیته اسفنگتر داخلی مثانه اثر دارد. به دنبال کاهش این هورمون‌ها، اسفنگتر داخلی نمی‌تواند فعالیت خود را انجام دهد و ادرار خارج می‌شود.

بی اختیاری ادرار در سگ

4. حساس شدن دیواره مثانه و سایر قسمت‌ها

حالتی که تحریک شدید برای دفع ادرار در حیوان را باعث می‌گردد. در حیوان مبتلا به عفونت ادراری و Cystitis، دیواره مثانه ضخیم، حساس و قابلیت اتساع مثانه کاهش یافته، سبب تحریک رفلکس دفع ادرار و انقباض مثانه می‌­شود. سنگ‌­های مثانه، تومورهای موجود در مثانه و پولیپ مثانه هم سبب بی‌­اختیاری ادراری می‌شوند و همچنین مواردی که التهاب پیش‌آبراه وجود دارد و منفذ باز است و ادرار خارج می‌شود.

5. دلایل مادرزادی بی اختیاری ادرار سگ ها

این عارضه بیشتر در سگ‌های ماده در سنین پایین دیده می‌شود و زمانی که از شیر گرفته می‌شوند، خود را نشان می‌دهد. در عوارض مادرزادی Ectopic ureter از همه شایع‌تر است، یعنی یورتر به محل غیرطبیعی متصل شده و از مثانه عبور نمی‌کند. این عارضه شکل نژادی دارد و در نژادهای پودل، تریر و سیبرین هاسکی بیشتر دیده می‌شود.

6. نارسایی کلیه در سگ ها

سگ‌هایی که دچار بیماری‌های کلیوی هستند، مقدار زیادی ادرار تولید می‌کنند و نمی‌توانند دفع ادرارشان را کنترل کنند. این حیوانات مقدار قابل توجهی آب مصرف می‌کنند تا جایگزین آ‌ب از دست رفته کنند، که این خود باعث مقادیر زیاد ادرار می‌شود. در زمان تولید زیاد ادرار توسط کلیه‌ها و عدم دسترسی حیوان به محیط مناسبِ بیرون از منزل برای ادرار کردن، بی اختیاری ادراری ایجاد می‌شود.

7. برخی داروهای مؤثر در بی اختیاری ادرار

برخی از داروها مانند مواد مدر و محرک ادرار در مواردی همچون بیماری‌های قلبی برای کاهش مایعات تجمع یافته در بدن از طریق ادرار به کار می‌­روند، این دسته از داروها نیز گاهی سبب بی­‌اختیاری ادرار می‌­شوند.

8. اختلال شناختی و یا زوال عقلی

اختلال شناختی سگ معمولاً در سگ‌های پیر ظاهر می‌شود. این بیماری با بالا رفتن سن و در اثر تغییرات مغزی می‌تواند رخ دهد. سگ‌هایی که از این بیماری رنج می‌برند دارای علائمی مانند گیجی، اختلال در خوابیدن، تغییر در رفتار و یا عدم کنترل ادرار و مدفوع می‌باشند. این نوع از بی اختیاری ادرار سگ‌ باید سریعاً تشخیص داده شود.

Urinary Incontinence

9. دلایل رفتارشناسی بی اختیاری ادرار در سگ ها

تأثیر استرس و اضطراب در بی اختیاری ادرار سگ

ادرار بر اثر استرس در سگ‌ها براحتی قابل تشخیص است. این نوع بی اختیاری ادرار سگ در مواقعی رخ می‌دهد که حیوان مضطرب و ترسیده بوده و یا استرس داشته باشد. در برخی موارد شما می‌توانید متوجه دلیل ادرار سگ شوید. مانند زمان‌هایی که سگ را سرزنش و یا در معرض انجام کاری قرار می‌دهید. این نوع از بی‌اختیاری ادرار سگ هنگامی رخ می‌دهد که انقباض در عضلات دیواره شکم و آرامشی در عضلات مجاری ادراری وجود داشته باشد. بخاطر داشته باشید اگر بی‌اختیاری ادرار سگ‌ ناشی از استرس باشد، سگ خود را هرگز سرزنش نکنید چرا که این امر موجب تشدید بی‌اختیاری ادرار سگ خواهد شد.

هیجان بیش از حد در سگ ها

سگ هایی که از روی هیجان ادرار می‌کنند، زبان بدن‌شان حالت تسلیمی و مغلوب ندارد. در عوض، رفتارهای شاد مانند جنبیدن، ورجه ورجه کردن و پریدن را به نمایش می‌گذارند و بدون هیچ ناراحتی روی زمین ادرار می‌کنند. همین موضوع اغلب منجر به پاشش ادرار در همه جا می‌شود.

تربیت خانگی نادرست سگ

اگر سگ شما به طور صحیح آموزش ندیده که بیرون خانه یا یک محل مشخص، تنها گزینه صحیح برای ادرار کردن است، منصفانه نیست که انتظار داشت سگ بدون خطا ادرار کند. شما فقط زمانی می‌­توانید از سگ انتظار داشته باشید که رفتار مطلوب شما را انجام دهد که قبل از آن به حیوان کاملاً صحیح آموزش داده باشید.

رفتار علامت گذاری در سگ ها

سگ به دلایل مختلف علامت گذاری می‌کند. متأسفانه، هنگامی که آنها شروع به انجام چنین کاری می کنند، این کار برایشان خیلی زود به یک الگوی رفتاری تبدیل می‌شود و او در هربار به مقدار کمی در مناطق بسیار مشخص در اطراف خانه ادرار می‌کند. این کار حتی ممکن است باعث شود سگ‌های دیگر خانه (و گاهی اوقات حتی گربه خانگی‌تان) نیز در همان مناطق علامت­‌گذاری کنند. متخصصان توصیه می‌کنند در این موارد علت اضطراب یا استرس حیوان را شناسایی و برطرف نمایید.

10. علل ایدیوپاتیک بی اختیاری ادرار سگ

هیچ عامل مشخصی دیده نشده است. مثلاً در گربه‌های مبتلا به FeLV


همانگونه که مشخص است بی‌اختیاری ادرار دلایل متعددی دارد که شایع‌ترین آنها در این مطلب ارائه شد. تشخیص هر کدام از این دلایل نیازمند علم و تجربه دامپزشک است و درمان گاهی ساده، گاهی سخت و گاهی فقط برای کنترل شرایط و جلوگیری از آسیب‌های جدی‌تر و مشکلات دیگر صورت می‌گیرد. اگر مطمئن هستید که حیوان‌تان از بی‌اختیاری ادرار رنج می‌برد لازم است تا هرچه سریع‌تر به دامپزشک مراجعه کنید. دامپزشک با معاینه سگ و در صورت نیاز انجام آزمایشات مورد نیاز، علت را تشخیص داده و بسته به شرایط با تجویز دارو، انجام جراحی و یا مشاوره و توصیه‌های پزشکی و غیره شما را جهت درمان راهنمایی می‌کند.

HADIYAR Vet Medicine Academy
نویسنده : هادیار آکادمی اولین وبسایت قانونی آموزش دامپزشکی در ایران