استراحت و خوابیدن اسب ها

این الگوی خوابیدن اسب باید از حیوانی که در طبیعت شکار می‌شود، مورد انتظار باشد، چرا که می‌بایست برای فرار از تهدید و خطر دائما آماده باشد. اسب ها یاد گرفته‌اند که چگونه در حالی که ایستاده‌اند به خواب سبک روند و در حالت چرت زدن بر زمین نیفتند.

خـواب (Sleep) یکی از بخش‌های مهم زندگی روزانه و حـالتی از استراحت طبیعی است که در پستانداران، پرندگان، ماهی ها و در برخی بی مهرگان مشاهده گردیده و امکان بازیابی انرژی بعد از یک دوره تلاش را به جاندار می‌دهد. کاهش حرکات ارادی بدن، کاهش واکنس به محرک های خارجی، افزایش سرعت آنابولیسم و کاهش سرعت کاتابولیسم از خصوصیات خواب می‌باشند.

آنابولیسم (Anabolism): تولید مولکول های بزرگ و بافت های بدن | فرایند سازنده در روند سوخت و ساز بدن

کاتابولیسم (Catabolism): تجزیه مولکول ها برای بدست آوردن انرژی | فرایند سوختن در روند سوخت و ساز بدن

الگوی خواب اسب و مدت زمان استراحت و خوابیدن اسب ها

هر اسب دارای عادت های خواب خود است. بعضی‌ها تنها در شب می‌خوابند در حالی که بعضی دیگر در طول روز نیز به خواب می‌روند. همانطور که می‌دانید به نظر می‌رسد ملاتونین، هورمون خواب است و بر اساس پژوهش‌ها مشخص شده است که در طول شب، این هورمون در پلاسمای خون بیشتر یافت می‌شود.

استراحت اسب در حالت ایستاده: یک اسب از 4 تا 15 ساعت در روز می‌تواند ایستاده استراحت کند.
استراحت اسب در حالت نشسته: یک اسب همچنین ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت در روز به صورت نشسته استراحت کند.

باید دانست که یک اسب در تمام مدت استراحت، خواب نیست.

خواب اسب : یک اسب در ۲۴ ساعت شبانه روز ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت در خواب باشد که این خواب بیشتر به صورت بازه‌های کوتاهی در حدود ۱۵ دقیقه‌ اتفاق می‌افتد که این دوره های کوتاه از خواب شامل پنج دقیقه خواب با امواج آهسته و پس از آن، خواب با حرکت سریع چشم می‌شود.
به صورت میانگین یک اسب خانگی (اهلی) ۲٫۹ ساعت در روز خواب است، هرچند بعضاً گفته شده که زمان خواب اسب ها تا حدود 6 تا 7 ساعت در شبانه روز بوده که مدتی از این زمان، طی روز و در حالت ایستاده است.

دراز کشیدن اسب ها

نکته: در حالت طبیعی، اسب ها به جز در مواقعی که پشت خود را می‌خارانند (خود تیماری)، به هیچ عنوان به پشت نمی‌خوابند. غلت زدن سریع حیوانات، به ویژه حیوانات سنگین وزن، می‌تواند باعث پیچ خوردگی روده ها شود.

چرت زدن:

خوابیدن اسب

خواب کامل اسب:

خواب کامل در اسب ها در حدود 3 تا 4 ساعت در طول روز اتفاق می‌افتد و به طور کلی دو نوع خواب در این مرحله مشخص شده که عبارتند از: خواب با امواج آهسته (SWS) و خواب متناقض (REM)

خواب با امواج آهسته
(Slow Wave Sleep: SWS)

SWS به‌عنوان عمیق ترین دوره‌ی خواب شناخته می‌شود و یکی از مراحل بسیار مهم خواب است و نباید حین آن بیدار شد. گفته می‌شود که عمل بازیابی و التیام بدن هم در این دوره انجام می‌شود.

در خواب با امواج آهسته، سر و سینه اسب آرام می‌گیرد و در حالت طبیعی، در پوزیشن ایستاده، این تنها نوعی از خواب است که صورت می‌گیرد. این خواب ممکن است در اسب هایی که نسبت به دراز کشیدن بی میل هستند افزایش پیدا کند.

خواب متناقض یا حالت “حرکت سریع چشم در خواب”
(Rapid Eye Movement Sleep: REM/REMS)

نکته: در انسان، در مرحله REM، بدن تقریباً فلج می‌شود و معمولاً خواب و رویا در این مرحله از خواب پدیدار می‌گردد.

عوارض ناشی از کم خوابی در اسب

توانایی اسب ها در ایستاده خوابیدن نوعی تکامل مفید است چون حیواناتی که شکار می‌شوند در هنگام دراز کشیدن آسیب پذیرتر هستند. با این حال، اسب ها گاهی نیاز به دراز کشیدن دارند و زمین نرم را برای چرت زدن ترجیح می‌دهند.

همانگونه که گفته شد، اسب ها برای آنکه حالت REM را داشته باشند، نیاز به دراز کشیدن دارند. اسب ها هر چند روز یکبار، باید دست کم 1 تا 2 ساعت به صورت نشسته و درازکش بخوابند تا به این حالت برسند. با این حال، اگر یک اسب هرگز اجازه استراحت و دراز کشیدن نداشته باشد، پس از چند روز دچار کمبود خواب می‌شود و در موارد نادر ممکن است اسب به طور ناگهانی روی زانوهای خود سقوط کرده و به زمین بیفتد؛ چون در حالت ایستاده، به صورت ناخواسته به خواب عمیق REM فرو رفته و تعادلش را از دست می‌دهد. این وضعیت که می‌تواند باعث وارد شدن آسیب های عمیق به زانو و مچ اسب شود، از اختلال حمله خواب که ممکن است به صورت یک بیماری در اسب بروز کند، متفاوت است.

نحوه‌ی نشستن و برخواستن اسب ها

---

عوامل مؤثر بر استراحت و خوابیدن اسب ها

خواب اسب به عواملی مانند محیط اطراف اسب، شیوه مدیریت و تغذیه، سن و سال اسب و الگوی گروه هایی که اسب در آن‌ها زندگی می‌کند و نیز نژاد، جنس، وضعیت حاملگی و خستگی اسب بستگی دارد.

تأثیر سن و نژاد در خواب اسب

محیط اطراف اسب

بستر و محل زندگی اسب می‌تواند در خواب و سلامتی اسب بسیار مؤثر باشد. از آنجا که اسب در محیط‌هایی که احساس ناامنی بکند دراز نمی‌کشد در نتیجه اسب در چنین محیط هایی به خواب عمیق REM نمی‌رود.

دیده شده در اسب هایی که از محیط های بسته (اصطبل) به محیط های باز جا به جا گردیده‌اند، مدت زمان استراحت کاهش یافته و عموماً 1-2 شب، خواب عمیق نداشته‌اند (درازکش نشده‌اند). اگر اسب ها فقط در طول شب درون اصطبل باشند، ممکن است در طول روز استراحتی نداشته و یا نخوابند.

همچنین آب و هوا نیز می‌تواند بر نوع خواب اسب تاثیر بگذارد. در آب و هوای بسیار سرد، اسب ممکن است قادر به خواب راحت نباشد. باید توجه داشت که اسب برای استراحت نیاز به یک مکان امن، آرام و راحت دارد.

نقش زندگی گروهی و انفرادی در استراحت و خواب اسب

همچنین، همانگونه که پیش از این گفته شد، مادیان ها هنگامی که کره هایشان در کنار آنها هستند معمولاً زمان بیشتری را در حالت درازکش سپری می‌کنند.

تأثیر تغذیه و نکات مدیریتی در استراحت و خوابیدن اسب

نوع غذا نیز در استراحت و خواب اسب ها مؤثر است؛ به عنوان مثال عنوان گردیده که جایگزینی جو با کاه، باعث افزایش زمان استراحت می‌شود.

محکم بستن اسب ها و یا کوتاه بستن طناب گردن آن‌ها نیز می‌تواند در استراحت تأثیرگذار باشد.

دکتر هادی هادی نسب
دامپزشک عمومی

کدام حیوان ایستاده می خوابد ؟

مشاهده ویدئو (فیلم) از نحوه خوابیدن اسب ها